Μέγα αγαθό η Προσευχή

Είναι καλό να συνομιλούμε πάντοτε με τον Θεό διά της προσευχής. Διότι αν η συνάντηση με έναν αγαθό άνθρωπο κάνει καλό σε αυτόν που τον συναντά, πόσο μάλλον όταν συνομιλεί μέρα και νύχτα με τον Θεό.

Η προσευχή είναι μεγάλο αγαθό, όταν γίνεται με ευχάριστη διάθεση, και εάν εκπαιδεύσουμε τους εαυτούς μας να ευχαριστούμε τον Θεό όχι μόνο όταν λαμβάνουμε (σύμφωνα με τα αιτήματά μας), αλλά και όταν αποτυγχάνουμε. Διότι (ο Θεός) άλλοτε δίνει και άλλοτε δεν δίνει, και τη μία και την άλλη φορά ώστε να είναι χρήσιμα για μας. Επομένως, είτε λάβεις είτε δεν λάβεις, έλαβες με το να μη λάβεις, και αν δεν επιτύχεις, πέτυχες με το να μην επιτύχεις. Γιατί είναι αποτελεσματικότερο το να μη λάβουμε αυτό που ζητάμε, παρά να το λάβουμε. Καθότι πολλές φορές, όταν είναι προς το συμφέρον μας, μας το δίνει. Κι έτσι το να αποτύχουμε είναι επιτυχία, όταν είναι προς το συμφέρον μας.

Η προσευχή είναι μέγα όπλο, μεγάλη ομορφιά, μεγάλη ασφάλεια. Επειδή, όταν ζητάμε κάτι από τους ανθρώπους, έχουμε ανάγκη να δαπανήσουμε και χρήματα, και κολακείες δουλοπρεπείς, και πολλά λόγια και διπλωματία. Γιατί συχνά δεν είναι εύκολο να διαλεχθεί κανείς ευθέως με αυτούς τους κυρίους ώστε να κάνουν την χάρη, αλλά είναι ανάγκη πρώτα με χρήματα και με λόγια και με κάθε τρόπο να ικανοποιήσει τους υπηρέτες τους και τους οικονόμους και τους επιτρόπους τους, και τότε, με τη μεσολάβησή τους, να μπορέσει να λάβει αυτό που αιτεί. Με τον Θεό όμως δεν είναι έτσι. Γιατί δεν υπάρχει ανάγκη μεσαζόντων γι αυτούς που ζητούν, ούτε μας κάνει τη χάρη, αφού έχει παρακληθεί από άλλους αντί για μας. Και από αυτό πάλι κερδίζουμε, είτε λάβουμε (κατά τα αιτήματά μας) είτε όχι, ενώ από τους ανθρώπους πολλές φορές έχουμε χάσει.

Επειδή λοιπόν το κέρδος είναι μείζον, καθώς επίσης και η ευκολία γι αυτούς που προσέρχονται στον Θεό, ας μη περιφρονούμε την προσευχή. Διότι τότε μάλλον σου δίνει όσα αιτείς, αν εσύ ο ίδιος τα αιτείς, και εάν αιτείς (προσεύχεσαι) όχι σαν να κάνεις κάποιο πάρεργο, όπως κάνουν οι πολλοί. Η μεν γλώσσα δηλαδή λέει τα λόγια (της προσευχής), η δε ψυχή περιδιαβαίνει την οικία ή τους δρόμους της αγοράς. Τούτο είναι εξ ολοκλήρου κατασκεύασμα του διαβόλου. Γιατί επειδή γνωρίζει ότι εκείνο τον καιρό διαλεγόμαστε με τον Θεό, και ότι μπορούμε να πετύχουμε ακόμα και την άφεση των αμαρτιών μας, θέλοντας λοιπόν να προσχώσει τον λιμένα της προσευχής μας, επιτίθεται εκείνη ακριβώς τη στιγμή, ώστε να αποχωρήσουμε μάλλον ζημιωθέντες παρά κερδισμένοι.

Γνωρίζοντας επομένως αυτά, άνθρωπε, όταν προσέρχεσαι στον Θεό εννόησε σε ποιόν προσέρχεσαι, και σου είναι αρκετό ώστε να συγκεντρώσεις το νου σου.

Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, Ἱερά παράλληλα(PG 95, 1441-1444)