ΣΥΓΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

"Το να αμαρτάνει κανείς είναι ανθρώπινο ενώ το να συγχωρεί θείο!".

Πολύ σωστή η παρατήρηση αλλά, προτού συγχωρέσει εμένα ο Θεός, εγώ τι πρέπει να κάνω, τι πρέπει να προηγηθεί;

Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο (Λουκ. 17/1-2) είναι αδύνατο να μην υπάρχουν σκανδαλισμοί μέσα σε μια σχέση, ακόμη και σ' αυτή την οικογένεια του Θεού. Και είναι ουτοπία ότι στην εκκλησία του Θεού δε θα πρέπει ποτέ να υπάρχουν προστριβές, διενέξεις ή ακόμη και διαμάχες. Είναι άγνοια της πραγματικότητας. Διότι, αν έτσι πρέπει να είναι πάντοτε, τότε γιατί η εντολή "οργίζεσθε αλλά μη αμαρτάνετε· ο ήλιος ας μη δύη, ενώ εξακολουθεί ακόμη η οργή σας, ούτε να δίδετε τόπον εις τον διάβολον"; (Εφεσ. 4/26-27). Γιατί το παράδειγμα της διακοπής της συνεργασίας μεταξύ Παύλου και Βαρνάβα; (Πράξ. 15/ 36-39). Ή η αυστηρή εκείνη επίπληξη από μέρους του απ. Παύλου προς τον απ. Πέτρο, ο οποίος λόγω της υποκρισίας του δεν ορθοποδούσε; (Γαλ. 2/11-14). Τέλος, ποια η σημασία της εντολής του Κυρίου ότι αν κάποιο μέλος της εκκλησίας δεν ορθοποδεί,

(1) πήγαινε να τον ελέγξεις· αν δε συμμορφωθεί,

(2) πάρε δυο - τρεις μάρτυρες μαζί σου, αν δεν βγει θετικό αποτέλεσμα τότε,

(3) φέρε το θέμα μπροστά σ' ολόκληρη την εκκλησία και, αν και εδώ δε συμμορφωθεί, μετά από αυτή την ύστατη προσπάθεια,

(4) τότε να τον αποκόψετε από το σώμα του Κυρίου (Ματθ. 18/15-18, Α' Κορ. 5/9-13 κ.ά.).

Γιατί αυτές οι εντολές;

Η έμφαση στα λόγια του Κυρίου δεν είναι στο αν θα υπάρχουν σκάνδαλα ή όχι. Η έμφαση είναι ενάντια εκείνου που τα φέρνει συνεχώς, με πνεύμα και συμπεριφορά απερίσκεπτη. Για ένα τέτοιο άνθρωπο, θα 'ταν καλύτερο "να κρεμασθή μια μυλόπετρα γύρω από τον λαιμό του και να ριφθεί στην θάλασσα..." (Λουκ. 17/2).

Αλλά είναι αναγκαίο να εξεταστεί και το άλλο σκέλος της υπόθεσης, στα επόμενα εδάφια. Ακούμε τον Κύριο να λέει: "Εάν σου κάνη κακό ο αδελφός σου, να τον επιτίμησης και εάν μετανοήση συγχώρησε τον, και εάν επτά φορές την ημέρα σου κάνη κακό και επτά φορές την ημέρα ΕΠΙΣΤΡΕΨΗ σ' εσέ και σου πει ΜΕΤΑΝΟΩ, συγχώρησε τον. Και οι απόστολοι είπαν εις τον Κύριον. Πρόσθεσε σ' εμάς πίστιν". (Λουκ. 17/3-6).

Παρατηρούμε δυο πράγματα:

Πρώτο, προτού θελήσει ο αδελφός σου να συγχωρηθεί για το κακό που έκανε θεληματικά ή άθελα του, θα πρέπει πρώτα να μετανοήσει και ερχόμενος προς τον άνθρωπο εναντίον του οποίου το κακό έγινε, μια ή πολλές φορές, να ζητήσει συγνώμη. Αλλά πόσες φορές θα πρέπει να συγχωρέσει κανείς;

Οι Ραβίνοι δίδασκαν ότι με το να συγχωρέσει κανείς τρεις φορές, εκπλήρωνε τις απαιτήσεις του Νόμου. Αν κάποιος έκανε κακό για τέταρτη φορά κανείς δεν είχε υποχρέωση να συγχωρήσει. Αυτός ο ραβινικός κανόνας ήταν αποτέλεσμα λανθασμένης κατάληξης από εδάφια όπως του Ιώβ 33/29 και του Αμώς 1/3, το οποίο λέει: "Ούτω λέγει Κύριος· δια τας τρεις παραβάσεις της Δαμασκού και διά τας τεσσάρας δεν θέλω αποστρέψει την τιμωρία αυτής...". Ο Πέτρος φτάνει στον αριθμό εφτά (αριθμό τελειότητας) και ζητά να μάθει αν εφτά φορές είναι αρκετές. Ο Ι. Χριστός, με την απάντηση Του, δείχνει το λάθος του Αποστόλου, και εξηγεί ότι όσες φορές και αν σφάλει ο αδελφός σου και μετανοημένος ζητήσει συγνώμη, εσύ σαν παιδί του Θεού που ελέησε είσαι κάτω από ιερή υποχρέωση να τον συγχωρέσεις.

Όχι λοιπόν εφτά φορές αλλά εβδομήντα φορές το εφτά. Και μέχρι το σημείο αυτό δε νομίζω ότι υπάρχει αντίρρηση από κανέναν που πιστεύει ότι ζει κάτω από τις εντολές του Κυρίου Ι. Χριστού και δέχεται τα διδάγματα των αγίων Αποστόλων. Αλλά στο σημείο αυτό ορθώνεται μια άλλη εύλογη ερώτηση: Είναι ο Χριστιανός κάτω από την ευθύνη να συγχωρέσει τον αδελφό του για το κακό που του έκανε ή συνεχίζει να του κάνει επανηλειμμένα, όταν ο ένοχος δε μετανοεί;

Ας ξαναδιαβάσουμε με προσοχή τα λόγια του Χριστού στο Λουκά (17/3-6). "Εάν σου κάνη κακό ο αδελφός σου να τον επιτίμησης και ΕΑΝ ΜΕΤΑΝΟΗΣΗ συγχώρησέ τον". Εδώ παρατηρούμε ότι η συγχώρεση του αδελφού προϋποθέτει τη μετάνοια και σαν αποτέλεσμα της μετάνοιας αυτής προφέρεται η συγχώρεση. Τόσο το γράμμα όσο και το πνεύμα των λόγων του Κυρίου αυτό ακριβώς διδάσκουν. Αλλά φοβάμαι ότι όπως στις μέρες του Κυρίου οι Ραβίνοι παρεννόησαν τη διδαχή του Μωυσή σε πολλά θέματα, έτσι σήμερα αρκετοί, έστω και καλοπροαίρετα, παραμερίζοντας τις ρητές εντολές της Αγ. Γραφής στο θέμα της ειλικρινής μετάνοιας και συγχώρεσης, τα αντικαταστούν με σκέψεις και πράξεις δικής τους σοφίας και πρωτοβουλίας. Αυτό γίνεται προφανώς γιατί δεν έχουν εμβαθύνει ούτε στο σκοπό της μετάνοιας αλλά ούτε και στη βαθιά έννοια της συγχώρεσης.

Η σκέψη ότι παντού και πάντοτε ο προσβλημένος χωρίς καμιά απολύτως πράξη μετάνοιας από τον ένοχο, οφείλει να προσφέρει χέρι φιλίας και κοινωνίας και αυτό στο όνομα του Χριστού και της αγάπης, κατά την ταπεινή μας γνώμη δε βασίζεται στη θεόπνευστη γραφτή διδασκαλία του Χριστού και των Αποστόλων. Αν εκείνος που πρόσβαλε δεν έχει την επιθυμία και τον πόθο της αποκατάστασης μιας διακεκομμένης και ίσως κατεστραμμένης σχέσης (εν Χριστώ) είναι αδύνατο για τον προσβλημένο να αποκαταστήσει σχέσεις κατεστραμμένες από άλλους ακριβώς επειδή δεν υπάρχει ειλικρινές πνεύμα μετάνοιας από τον προσβάλλοντα.

Μα δε θα πρέπει πάντοτε να είμαστε έτοιμοι να συγχωρούμε; Ναι, θα πρέπει. Αλλά βασίζοντας την απάντηση αυτή στα λόγια του Κυρίου, σπεύδουμε να προσθέσουμε: Είναι ιερό καθήκον κάθε Χριστιανού να αγαπάει όλους τους ανθρώπους, ακόμα και τους εχθρούς του, και να προσεύχεται για το καλά τους.

Όμως, η συγχώρεση θα πρέπει να δίνεται αφού πρώτα μετανοήσουν.

Ορθώνεται τώρα μια τρίτη ερώτηση: Σε ποιο σημείο της Αγίας Γραφής ο Κύριος έδωσε συγχώρεση χωρίς τη μετάνοια του αμαρτωλού; Μήπως οι απόστολοι ακολούθησαν μια τέτοια πορεία; Πού; Πότε; Ακούμε τον Χριστό να προσεύχεται από τον Σταυρό: "Πατέρα συγχώρησε τους, διότι δεν ξέρουν τι κάνουν". Αλλά συγχώρεση ο Θεός δεν τους έδωσε πριν μετανοήσουν (Πραξ. 2/38-41). Καθώς οι πέτρες έπεφταν στον πρωτομάρτυρά Στέφανο η ικεσία του στον Θεό, γι' αυτούς που τον σκότωναν, ήταν: "Κύριε, μη λογαριάσης εις αυτούς την αμαρτίαν αυτήν" (Πράξ. 8/1). Εσείς τι λέτε; Κύριος τους συγχώρεσε χωρίς αυτοί να μετανοήσουν γι' αυτή την πράξη τους; Τι είπε ο απ. Πέτρος στον μάγο Σίμωνα, όταν αυτός αμάρτησε κατά του Θεού; "Μετανόησε λοιπόν από την κακίαν σου αυτήν και παρακάλεσε τον Θεόν μήπως σου συγχωρηθή αυτό που σκέφτηκε η καρδιά σου..." (Πράξ. 8/22). Αγιογραφικά και λογικά, βλέπουμε ότι προτού δοθεί ή συγχώρεση, ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΝΑ ΠΡΟΗΓΗΘΕΙ Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ. Οποιοσδήποτε άλλος τρόπος, βασισμένος σε ανθρώπινες σκέψεις, καλοπροαίρετες πρωτοβουλίες ή προσωπικούς συναισθηματισμούς, είναι πέρα για πέρα αντιγραφικός και μια καλοθελητή αλλά απραγματοποίητη ουτοπία.

Ο Λόγος του Κυρίου τέτοια πράγματα δε διδάσκει.

Και γιατί οι Απόστολοι αισθάνθηκαν την ανάγκη να έχουν μεγαλύτερη και πιο δυνατή πίστη; Διότι, ούτε εύκολο είναι να συγχωρέσεις τον ίδιο αδελφό ή αδελφή εφτά φορές την ημέρα, όπως εξίσου δεν είναι εύκολο και για κείνον που αμάρτησε εφτά φορές την ίδια μέρα εναντίον του ίδιου ανθρώπου, να του ζητήσει εφτά διαφορετικές φορές ειλικρινή συγνώμη. Να λοιπόν γιατί θα πρέπει να είμαστε τόσο προσεχτικοί να μη σκανδαλίζουμε τον αδελφό μας, να μη πληγώνουμε με απερίσκεπτα λόγια και πράξεις εκείνον για τον οποίο ο Χριστός πέθανε.

Όμως για να πραγματοποιηθεί αυτό που ο Χριστός είπε στους μαθητές Του χρειάζονται υπεράνθρωπες δυνάμεις, τόσο για τον αθώο όσο και για τον ένοχο. Μόνο μια δυναμική πίστη θα μπορούσε να μας καταστήσει ικανούς να ζητήσουμε εφτά φορές συγνώμη από το ίδιο πρόσωπο, και το ίδιο πρόσωπο να μας χαρίσει εφτά διαφορετικές στιγμές τη χαρά της συγνώμης και τη συμφιλίωση.

Σύμπτυξη από άρθρο του αδ κ. Σ. Σιναπιάδη στο περιοδικό "Το Ισχυρό Θεμέλιο", Τευχ. Νοέμ.-Δεκ. 1985, σελ. 5-8.

Δημοφιλείς αναρτήσεις